İşsizlik parasını devlet yatırıma harcadı

İşsizlik parasını devlet yatırıma harcadı

İşsizlik Sigortası Fonu işsizlerden çok devletin bütçeden yapması gereken yatırım ve harcamaların finansman kaynağına dönüştü. 14 yılda Fon’dan yapılan her 3 liradan sadece 1 lirası işsiz kalanların cebine girdi.

Ça­lı­şan va­tan­daş­la­ra iş­siz kal­dık­la­rı dö­nem­ler­de as­ga­ri dü­zey­de ge­lir sağ­la­mak ama­cıy­la ku­ru­lan İş­siz­lik Si­gor­ta­sı Fo­nu, 14 yıl­lık dö­nem­de iş­siz­den çok dev­le­tin işi­ne ya­ra­dı. Dev­le­tin mil­yar­lar­ca li­ra­lık ya­tı­rım ve ca­ri har­ca­ma­sı­nı büt­çe dı­şı yol­la kar­şı­la­yan Fon, ay­nı za­man­da öde­di­ği ver­gi­ler­le büt­çe­yi fi­nan­se et­ti.

75,5 mil­yar li­ra­lık dev

İş­siz­lik Si­gor­ta­sı Fo­nu­’na, 2000 yı­lı­nın Ka­sım ayın­dan bu ya­na iş­çi, iş­ve­ren ve dev­let­ten her bir si­gor­ta­lı ça­lı­şan için dü­zen­li ola­rak prim ke­si­li­yor. An­cak ke­sin­ti­ler isim ba­zın­da ya­pıl­ma­dı­ğı için prim­le­rin tü­mü top­lu ola­rak Fo­n’­da top­la­nı­yor. Fon, bu pa­ra­la­rı bü­yük bö­lü­mü Ha­zi­ne iç borç­lan­ma se­net­le­ri ol­mak üze­re, çe­şit­li ya­tı­rım araç­la­rın­da de­ğer­len­di­rip fa­iz ge­li­ri el­de edi­yor. Fa­iz ge­lir­le­ri ve prim ke­sin­ti­le­ri ve ya­pı­lan har­ca­ma­lar da­hil ha­zi­ran so­nu iti­ba­riy­le Fon var­lı­ğı 75 mil­yar 446 mil­yon li­ra­ya yük­sel­di.

İş­si­zin pa­yı art­ma­dı

Fon ilk ku­rul­du­ğun­da, esas ola­rak ça­lı­şır­ken iş­siz ka­lan si­gor­ta­lı­la­rı iş­siz­lik dö­nem­le­rin­de fi­nan­se et­mek ama­cıy­la ku­rul­du. Üs­te­lik, Fon ge­lir­le­ri­nin yet­me­ye­bi­le­ce­ği dü­şün­ce­siy­le, iş­siz­le­rin bu­ra­dan ya­rar­lan­ma im­kan ve şart­la­rı ya­say­la bir hay­li kı­sıl­dı. Do­la­yı­sıy­la, prim öde­di­ği hal­de ör­ne­ğin ken­di­si iş­ten ay­rı­lan iş­siz si­gor­ta­lı­la­ra Fo­n’­dan iş­siz­lik öde­ne­ği ve­ril­me­di. Şart­lar ağır ol­du­ğu için de Fon ge­lir­le­ri hız­la ar­tar­ken, iş­siz­le­rin bu Fo­n’­dan ala­bil­di­ği pay hep dü­şük kal­dı.

27 mil­yar har­can­dı

İş­siz­le­re ak­ta­rıl­ma­dı­ğı için hız­la bü­yü­yen Fon bir an­da hü­kü­me­t­in büt­çe dı­şın­da­ki al­ter­na­tif fi­nans­man kay­na­ğı­na dö­nüş­tü. İş­siz­le­re in­ce ele­nip sık do­ku­na­rak öde­nen Fon kay­nak­la­rı, ka­mu har­ca­ma­la­rın­da ade­ta sel olup ak­tı. Fo­n’­un ku­rul­du­ğu ilk gün­den bu ya­na top­lam 26,7 mil­yar li­ra har­ca­ma ya­pıl­ma­sı­na kar­şın, bu pa­ra­nın sa­de­ce 7,4 mil­yar li­ra­sı iş­siz­le­rin ce­bi­ne gir­di.

GAP'a 10 milyar lira

İş­siz­lik Fo­nu­’n­dan har­ca­nan pa­ra­la­rın 10,2 mil­yar li­ra­sı GAP ‘a  9,1 mil­yar li­ra­sı da dev­le­tin büt­çe­den yap­ma­sı ge­re­ken iş­siz­li­ği ön­le­me­ye yö­ne­lik olan­lar da­hil sos­yal amaç­lı pro­je­le­rin­de git­ti. So­nuç­ta Fo­n’­dan ya­pı­lan her 3 li­ra­lık har­ca­ma­nın 1 li­ra­dan da­ha az kıs­mı iş­si­ze ak­ta­rıl­mış ol­du



Faiz gelirinden vergi alınıyor

Dev­let, Fon kay­nak­la­rı­nı büt­çe har­ca­ma­la­rın­da kul­la­nır­ken bir yan­dan da, son­ra­dan çı­kar­dı­ğı bir ya­say­la fa­iz ge­lir­le­rin­den ver­gi al­ma­ya baş­la­dı. He­sap­la­ma­la­ra gö­re ge­ri­de ka­lan 14 yıl­da, işi­ni kay­be­den yak­la­şık 4 mil­yon 500 bi­ne ya­kın iş­siz, Fo­n’­dan iş­siz­lik öde­ne­ği al­mak için baş­vur­du. An­cak bu iş­siz­ler­den yak­la­şık 3 mil­yon 500 bi­ni­ne öde­nek bağ­lan­dı. Ge­ri ka­lan 1 mil­yon iş­si­zin baş­vu­ru­su ge­ri çev­ril­di.

ERDOĞAN SÜZER - BUGÜN GAZETESİ

http://ekonomi.bugun.com.tr/issizlik-parasi-issize-gitmedi-haberi/1207861